Od lat scoring kredytowy nierozerwalnie połączony jest ze zdolnością kredytową. Jest też wskaźnikiem tajemniczym, którego metody obliczania nigdy nie były podawane do publicznej wiadomości. Warto jednak wiedzieć, że możemy wpłynąć na wartość własnego scoringu. W artykule opisujemy, w jaki sposób to zrobić.
Czym jest Scoring Kredytowy?
W największym skrócie to wyrażana w skali punktowej ocena prawdopodobieństwa tego, że wnioskujący spłaci swoją pożyczkę i będzie ją spłacał w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Sprowadzenie takiego prawdopodobieństwa do jednej liczby nie jest łatwe – model liczący scoring uwzględnia zachowania potencjalnego klienta, jego wcześniejsze zobowiązania, sytuację finansową… Ale także sytuację na rynku pracy, wykształcenie czy zwyczaje zakupowe. Wszystko po to, żeby kredytodawca mógł zminimalizować potencjalne ryzyko i zmaksymalizować szansę, że środki które pożycza do niego wrócą. Na wynik scoringu kredytowego zazwyczaj składa się kilka mniejszych scoringów – a każdy bank lub instytucja pożyczkowa buduje własny model, uwzględniający różne rodzaje ryzyka, które są w stanie zaakceptować. Nie należy jednak mylić scoringu ze zdolnością kredytową.
Jakie są rodzaje scoringu?
Omówiliśmy już scoring kredytowy. Najważniejszym dostawcą danych pozwalających go zbudować niezmiennie pozostaje Biuro Informacji Kredytowej – gromadzące informacje o wszystkich zobowiązaniach zaciągniętych na regulowanym rynku. Poszczególne banki buduję jednak również scoring behawioralny – oparty o to, w jakich sytuacjach zaciągał wcześniej zobowiązania. Na jakie kwoty, w jakich instytucjach oraz jak wyglądała jego historia spłaty. W osobnym procesie ocenia się również dane podane przez wnioskującego i zderza je z danymi z innych źródeł – np. sprawdzając, czy podał dokładną kwotę otrzymywanej co miesiąc pensji. Ostatnim powszechnie stosowaną oceną klienta jest scoring antyfraudowy – mający na celu ocenę prawdopodobieństwa, że bank ma do czynienia z potencjalnym oszustwem.
Czym jest zdolność kredytowa
Definicję znajdziemy w przepisach, zacytujmy ją więc: „Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie”. Zdolność kredytowa to zazwyczaj wyrażona w złotych kwota, którą jesteśmy w stanie miesięcznie spłacać – oraz druga, determinująca całkowitą kwotę, którą będziemy w stanie spłacić. Determinuje ją wiele czynników. Przede wszystkim, nasze zarobki – pomniejszone o koszty utrzymania siebie i osób na naszym utrzymaniu, stałe miesięczne koszty, inne zobowiązania, nasz wiek, wykształcenie i zawód w którym pracujemy czy wysokość wkładu własnego.
Jak scoring kredytowy wpływa na zdolność kredytową?
Zdolność kredytowa mówi nam, ile teoretycznie jesteśmy w stanie miesięcznie płacić i jak wysoką pożyczkę będzie w stanie spłacić. Sccoring za to mówi nam, jak duże jest prawdopodobieństwo, że będziemy nasze zobowiązanie spłacać i je spłacimy. Dlatego tak trudno znaleźć w sieci dokładny kalkulator kredytowy – bank do każdego przypadku podchodzi indywidualnie i nawet jeśli rata nie wydaje nam się zbyt wysoka bank może ocenić, że nie będziemy jej regularnie płacić – i zaproponuje nam inne warunki lub w ogóle odrzuci wniosek o kredyt online. Dlatego jeśli zależy nam na kredycie warto zadbać nie tylko o dobre warunki finansowe, ale przede wszystkim o brak sygnałów, które mogłyby bank zaalarmować.
Jak poprawić swój scoring?
Zazwyczaj dane negatywne przechowywane są w bazach kredytowych przez 12 miesięcy od czasu spłaty zobowiązania. Zobowiązaniem nie są jednak tylko kredyty. – ale również wystawione na nas mandaty, czy rachunki, które co miesiąc opłacamy. Odnotowywane są wszystkie informacje o opóźnieniach w spłacie, warto więc być terminowym, jeśli rozważamy wzięcie kredytu. Ze strony BIK możemy odpłatnie pobrać raport na nasz temat. Nie będzie zawierał scoringu używanego przez banki – bo to wewnętrzna informacja – ale dowiemy się, jak nas ocenia sam BIK i czy nie mamy jakichś zaległości w spłatach. To szczególnie istotna informacja, bo o jakiejś opłacie mogliśmy po prostu zapomnieć. Wyżej są również oceniani klienci z wyższym wykształceniem, którzy nie mają nikogo na swoim utrzymaniu.
